Emeklilik Hesaplama

Emeklilik, belirlenmiş bir yaşta aktif çalışma hayatı son bulan bireylerin hayatını idame ettirebilmeleri için sosyal devletler tarafından ya da özel emeklilik programları sağlayan özel kurumlar tarafından verilen gelirle geçimlerini sağlamaları anlamına gelmektedir. Emeklilik hakkının sağlanabilmesi bazı şartlara bağlıdır.

EMEKLİ OLMA ŞARTLARI

Belirli Gün Sayısı Kadar Prim Ödeme Şartı

Özel Sektörde çalışan bireylerin emekli olabilmesi için işverenin çalışan bireylerin çalıştığı süre boyunca Sosyal Güvenlik Kurumu’na prim ödemesi gerekir. Emeklilik hakkını kazanabilmek için ödenen prim günü sayısının belli bir sayıya ulaşması gerekmektedir. Eğer çalışan birey devlete bağlı çalışıyorsa devlet çalıştığı gün prim sayısı kadar Emekli Sandığı’na ödeme yapar.

Emeklilik Yaşı Doldurma Şartı

Hükmü yasalarla belirlenen, kadınlar ve erkekler için farklı olarak tayin edilen emekli olmak için gerekli minimum yaş şartıdır. Zaman zaman yasa değişiklikleri ile bu yaş sınırı değişse de genellikle 50-65 yaş aralığındadır. Bazı çalışanlar için belirli şartlara bağlı olarak erken emeklilik mümkün olabilmektedir.

EMEKLİLİK TÜRLERİ

• Normal (Yaşa Bağlı) Emeklilik:

  Çalışan ve düzenli primleri yatırılan her birey, prim gün sayısını tamamladığında ve yasalar tarafından belirlenen yaşa geldiğinde normal emekliliğe hak kazanır. Emeklilik süresince aylık ya da tercihine bağlı olarak 3 aylık ödemeler alır. Bununla birlikte sağlık hizmetlerinden de ücretsiz olarak faydalanabilirler. Ülkemizde Sosyal Güvenlik Kurumu’na bağlı üç farklı sigorta türü bulunmaktadır. Bu sigorta kolları 4A, 4B ve 4C olarak adlandırılmaktadır. Bu sigortalar, SSK (4A), BağKur (4B) ve Emekli Sandığı (4C) adı altında farklı emeklilik şartları içermektedir.

  4A: Özel sektör olarak adlandırdığımız, kamu kuruluşlarına bağlı olmayan bir iş yerinde çalışan bireyler, bununla birlikte kamu kurumlarına bağlı olarak ücretli çalışan kişiler de 4A sigortalılık kapsamındadır.

  4B: İş yeri sahipleri, şirket ortakları, çiftçiler ve kendi işini yapan ve vergi levhalı iş yeri sahipleri bu statü altında yer alır.

  4C: Kamu kuruluşlarına bağlı olarak çalışan kamu personelleri 4C kapsamında sigortalıdır.

• Bireysel Emeklilik (BES):

  Bireylerin yaşlılık dönemlerinde belirli standartlarda yaşamlarını sürdürebilmek için çalıştığı dönemlerde yaptığı tasarrufların, yatırımların devlet desteği ile yaşlılıkta kazanca dönüştüğü bir emeklilik sistemidir. Bireylerin tercihine bağlıdır. %30 devlet katkısı bulunmaktadır. Bu emeklilik türünde 10 yıl devamlılık esası vardır ve 56 yaşını tamamlamış olma şartı da mevcuttur. Herhangi bir vefat durumunda bu emeklilik varislere aktarılabilir.

• Malulen Emeklilik:

  Devletin yasalarla belirlediği, Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı bir çalışanın kaza ya da hastalık sonucunda işinde çalışabilme kapasitesinin en az %60’nı fiziksel ya da psikolojik olarak kaybettiği durumlarda kazandığı emeklilik hakkıdır. Bu hakkı kazanabilmek için en az 10 yıllık sigortalı çalışan olması ve 1800 gün prim ödenmiş olması gerekir.

• Engelli Emekliliği:

  Bu emeklilik türünde de malulen emeklilikte olduğu gibi çalışanın iş yapabilme kapasitesinde fizyolojik veya psikolojik sebeplerle %60 oranında kayıp olması gereklidir. Bu emeklilik türünün malulen emeklilikten farkı, bu emeklilik türünde bireyin engelli durumu doğuştan gelmelidir. Bu emeklilik türünde bireyler daha az prim ödeyerek daha erken emekli olabilirler.

  Günümüzde sağlık sektöründeki ilerlemeler, yaşam kalitesinin artması, bireylerde sağlıklı yaşam bilincinin artması gibi etkenlere bağlı olarak ömür beklentisi artmış ve bu da çalışan nüfusun yaşlanmasına sebep olmuştur. Bu nedenle emeklilik sistemlerinde de birtakım yenilikler gündeme gelmiştir. Emeklilik yaşının yükseltilmesi, özel emeklilik sistemlerinin teşvik edilmesi ve prim miktarlarının artırılması gibi kararlar pek çok ülkede karara bağlanmıştır.

EMEKLİLİK HESAPLAMASI

Emeklilik hesaplaması yapılırken bireylerin sigorta başlangıçlarının hangi yıl olduğu oldukça önemlidir. Mesela Eylül 1999 öncesinde sigorta başlangıcı yapılan bireyin durumu, Eylül 1999 ile Nisan 2008 tarihleri arasında başlangıcı yapılan bireyden farklıdır. 2008 itibarı ile çıkan kanuna göre bu tarihten sonra sigorta başlangıcı yapılan kişilerin emeklilik yaş şartları farklıdır.